Şirket Değerlemeleri

Değerleme çalışmaları ve değerleme teknikleri, değer maksimizasyonunu hedefleyen firmaların bu hedeflere ne ölçüde ulaşabildiklerinin tespitinde gerek duyulan araçlardır. Bir firmanın hissedarları ya da firmaya yatırım yapmayı düşünen yatırımcılar, yatırımlarının kendilerine sağlayacağı getirileri ve faydayı bilmek ve bunları ölçebilmek için değerleme çalışmalarına gerek duyarlar. Firmalar yönetim kararlarını uygulamada varlıkların gerçek değerinin tesbit edilmesine ihtiyaç duyarlar. Değerleme çalışmalarının tümü firma yönetimi ve yatırım yönetimi ile yakından ilişkilidir.
Değerlemeyi gerektiren nedenler aşağıda kısaca açıklanmıştır:

1) Firma Birleşme ve Devralmaları

Geniş anlamda birleşme iki ya da daha fazla firmanın büyüme amacıyla faaliyetlerini ekonomik ve hukuksal açıdan tek bir birlik haline getirmeleri veya işbirliğine gitmeleri olarak tanımlanabilir. Firmaların birleşme koşullarını belirleyen faktörler:
-Gelecek dönemlere ait gelir ve giderlerdeki büyüme hızları,
-Dağıtılan kâr payları,
-Hisse senetlerinin piyasa fiyatları,
-İşletmelerin defter değeri,
-Net İşletme Sermayesi,
Birleşme nedenleri ise şöyle sıralanabilir:
-Ölçek ekonomilerden yararlanmak,
-Daha büyük borçlanma kapasitesi yaratmak,
-Etkin yönetim ile varlıkların kârlılığını arttırmak,
-Azalan Rekabet sonucu piyasa gücünü arttırmak,
-Faaliyet konularını farklılaştırmak ve riski azaltmak.
Devralma ise bir firmanın bir ya da birden çok firmayı varlık ve borçları ile birlikte satın almasıdır. Devralan firma tüzel kişiliğini korurken, katılan firmaların tüzel kişilikleri sona ermekte ve yeni firma içerisinde erimektedir. Devralma sonrasında, devralan firmanın yapısında özeliikle bazı örgütsel, finansal ve teknik değişmeler olmaktadır.Ancak bu yapı değişikliği firmanın daha çok teknik ve finansal gücünü arttırma yönündedir. Katılanlara parsal ödeme yapılabileceği gibi devralan firmanın pay senetlerinden verilerek ortaklık statüsüde sağlanabilir.

2) Firma Satın Almaları
Satın alınacak firmanın gerçek değerinin bilinmesi, satın alma kararını etkileyecek en önemli faktördür. Bir firmanın diğer bir firmayı satın alması aşağıdaki amaçlarla tercih edilelebilir.
-Aynı iş yapan firma satın alınarak üretim kapasitesi arttırılabilir
-Ana firmaya hammadde sağlayan firmalar satın alınarak hammadde pazarı denetim altına alınabilir.
-Ana firmanın pazarlama kanallarının ileri aşamasında bulunan firmalar satın alınabilir.
-Ürün çeşitlemesine gitmek amacı ile yeni ürünler üreten firmalar satın alınabilir.
Satınalma yolu ile firmanın rekabet gücünün artacağı, maaliyetlerinin azalağı, satışlarının artacağı, ölçek ekonomilerinden yararlanacağı, firma yönetiminde iyileşme olacağı ve vergi avantajı sağlanağı düşünülür.

3) Firmanın Hisselerinin Halka Arzı
Sermaye Piyasası Kanunu’na göre halka arz; sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halkaçağrıda bulunmasını, halkın bir anonim ortaklığa katılmaya veya kurucu olmaya davet edilmesini, hisse senetlerinin borsalar veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda devamlı işlem görmesini, Sermaye Piyasası Kanunu’na göre halka açık anonim ortaklıkların sermaye artırımları dolayısıyla paylarının veya hisse senetlerinin satışını ifade eder. Firmalar Sermaye piyasalarından fon sağlayarak finansal yapılarını sağlamlaştırmak ya da yeni yatırımlara yönelmek gibi hedefleri gerçekleştirmek amacı ile hisse senetlerini halka arz ederler. Halka arzlarda değerleme önemli bir unsur olarak ortay çıkmaktadır. Halka açılma sırasında, yatırımcılar açısından firmanın hisse senetlerinin iyi bir yatırım aracı olabilmesi, hisse senetlerinin doğru değerlenmiş olmasına ve halka arz fiyatının piyasada kazandıracak düzeyde olmasına bağlıdır.

4) Hisse Senedi Değerlemelerinde
Bir firmanın hisse senedini satın alan yatırımcılar hem sermaye kazancı sağlamayı hem de kâr payı ödemelerinin düzenli ve artarak yapılmasını isterler. Bu özellikleri taşıyan hisse senetlerini belirleyebilmek için, hisse senetlerinin değerlemesine gerek duyulur. Hisse senetlerinin değerini defter değeri, tasfiye değeri ve piyasa değeri olarak hesaplamak olasıdır. Ancak hisse senetleri sadece defte rceya tasfiye değeri ölçü alınarak alınıp satılmaz . Çünkü yatırımcılar bugünkü ve gelecekteki kazanç gücüne dayanan hisse senetlerini satın alırlar. Hisse senetlerinin fiyatını belirleyen belli başlı iki değişken vardır. Bunlar beklnen nakit girişi ve beklenen nakit girişlerinin riskidir. Beklenen nakit girişlerini ise gelecekte dağıtılacak kâr payları ve hisse senedinin fiyat artışı belirlemektedir.

5) Stratejik Kararların Alımında ve Stratejik Planlamada
Değerleme, aşağıda sıralandığı gibi, bir firmada stratejik kararların alımında ve stratejik planlamada önem taşır.
-Bir firmanın ya da iş biriminin değerlemesi faaliyeti sürdürme, satış, birleşme, büyüme ve diğer firmaları satın alma kararlarında ilk adımdır.
-Bir firmanın ve farklı iş birimlerinin değerlemesi hangi ürünün, iş hattının, ülkenin, müşterisinin devamının sağlanması ya da terk edilmesi kararlarında vazgeçilmez bir unsurdur.